“Decir lo que yo ahora estoy diciéndoles, puede suponer hacer apología a la violencia. Y la palabra democracia, hoy más que nunca, se ha convertido en un arma-escudo para proteger al poder que agrede.” –  Forest, 2002

Genero biolentziaren gaiari heltzeko, egungo harreman ereduari berari so egin behar diogu lehendabizi, gainbegirada hutsetik haratago joan behar dugu; sakonean zein harremanek determinatzen duten emakumeok bizi ditugun biolentzia eta erasoak, beraiek azaldu ahal izateko.

Zer da emakumeon kontrako biolentzia? Emakumeok emakume izate hutsagatik estrukturalki jasaten ditugun dominazioa, gutxiespena, mespretxua eta minusbaloratzea; eta nola ez, horrek berarekin dakartzan ondorio guztiak: soldata baxuak, lan baldintza negargarriak, feminizatutako lanen derrigorrezko betebeharra, gorputzen eta bizitzen gaineko erabakitze ezintasuna, antolaketa politikorako ezintasuna…

Sistema kapitalistaren ezaugarri nagusia biolentzia da, jatorrizko akulumazioaren sorreratik hasita, gainbalioa lortu edota kapitalaren erreprodukziorako beharrezko bitartekoak egituratzen dituenean aplikatzen duena; bera sustengatzeko ezinbesteko ekintza da indarkeria. Klase gizarte honetan, burgesiak ondo jokatu du genero sistema bere interesetara jartzen, probetxua atera dio sexuen araberako lan banaketari; are gehiago, berau erreformulatzeko gaitasuna erakutsi du. (gehiago…)

Beste urte batez azaroak 25 ditu gaur, eta beste urte batez txoko guztiak aldarriz bete zaizkigu. Hangoak eta hemengoak sareetan haien jarrerak justifikatzen, artikulu bikainena idazteko lehia egunkarietan, zabalpen gehien lortu duen txioa idazteko norgehiagoka areagotzen da Twitteren…; militantzian ere badugu zerri erreparatu, ekimen originalena bururatzen zaion kidea izateko nahia, Euskal Herrian zabalpen gehien eskuratzen duen margoketa izateko egiten ditugun ekintzak, bilerako hitzartzerik hunkigarriena izan dadin esandakoak; eta kaleetan, aldiz, borroka izpirik ikusteko aukera daukagun tokietan, nork pegatina gehiago jarri, nork kartelik deigarriena egin, nork pankarta toki arriskutsuenean jarri, mobilizazio jendetsuena, kuñarik ozenena…

Borroka bera lehiarako esparru bilakatu den garai honetan, militantziatik formazio sozial askatzaile bat eratzeak utopia dirudi, edo gaurkora ekarrita, indarkeria harremanetan oinarritzen den militantziatik, emakume langileonganako indarkeriarekin amaitzeko gaitasuna garatzeak ezinezkoa dirudi. Egoera honen aurrean, gure gaurko xedea, itxura hori ezeztatzea eta iraultza sozialistaren beharrezkotasunaren zein gauzagarritasunaren alde agertzea izango da. Bloga hasi genuenetik, genero problematika gainditzeko, langile klase osoaren emantzipazioa eskuratu behar dugula argudiatzen saiatu gara, eta pentsatuko duzuen bezala, azaroak 25 honetan ere subjektu honetan berresten gara. Aurreko sarreretan landutako edukiarekin, baieztapen hau nahikoa justifikatua dagoela deritzogunez, gaurkoan ez dugu subjektu iraultzailearen hautaketaren eztabaidan jarriko arreta, erabaki honek ezartzen digun erronketako batean baizik.

Herri honetan ondotxo dakigun bezala, langile klaseari geure erreprodukzioaren (bizitzaren) gaineko agintea edukitzea ahalbidetuko dion botere propioa erdiestea, hau da, sozialismoa eraikitzea, ez zaigu erraza egingo. Besteak beste, langile guztiok klase esplotatuaren parte bagara ere, horrek ez gaituelako homogeneizatzen, edo bestela esanda, langile klasea era askotako kideok osatzen dugulako: erdigune inperialistako langile auzoetan, etengabeko gudan dauden Afrikako lurraldeetan, Hego Ameriketako fabeletan, Asiako hiri hiperpopulatuetan… jaio garenok; geure sexualitatea ezagutzen ez dugunok, araketa horri beldur diogunok, bilaketan galduta gaudenok zein sexualitateaz plazerez gozatzen dugunok…; Bilboko kaleetan, Txantxarreka gaztetxean, jendez lepo dauden Zabalganako pisuetan zein Negurin interina lanetan bizi garen etorkinok…; zaindu gaituen familia bat izan dugunok, familia ezegonkor batean hezi garenok edo zuzenean zainduko gintuen familiarik izan ez dugunok; UPVko garbitzaileok, udaletxeetako funtzionariook, etxekoandreok, CAFeko beharginok, Eroskiko kooperatibistok…; gurasoen soldatekin Iruñean ikasten dugun Gipuzkoarrok, egunero Leioara joan etorrian ordu luzeak lapurtzen dizkiguten Gasteiztarrok, Indautxuko kaleetan barna Glovoko banaketa lan arriskutsuetan aritzen garenok, tabernetan ordaindu gabeko ordu estrak sartzen ditugunok, ikastolako umeei 8€tan partikularrak ematen dizkiegunok, Zuberoan lana topa ezin eta Bordelera ihes egitera behartuta gaudenok… (gehiago…)

“Elkarrekiko mesfidantza egoera honetan, egoerari aurre hartzea da norberak bere burua babesteko duen erarik arrazoizkoena; hau da, indarraren edo maltzurkeriaren bidez, ahalik eta pertsona gehien ahal bezain beste denboraz menperatzea, bera mehatxatzeko gaitasuna duten indarrekin amaitu arte.” – Hobbes, 1651

Aurreko sarrerei jarraiki, kapitalismoaren baitako egunerokotasuna eta harremantze eredua arrotzak zaizkigun heinean, biolentoa zaigun errealitate baten pean bizi garela ondoriozta dezakegu: burgesiaren dominazio sistemaren baitan arrotza zaigun bizimodua daramagu (egunero klasera edota lanera joan beharra, errutina monotonoa…); harreman hutsal eta efimeroek dakarzkiguten etengabeko buruhausteak jasan behar ditugu; emakumeok gure etengabeko gutxiespenari aurre egin behar diogu subjektu debaluatu gisa; errealitate hauxe bera irauli nahi dugunok jazarpen politikoa jasan behar dugu burgesiaren errepresio bortitzari aurre eginez… irudika ahal dezakegu benetan kapitalismoaren baitan biolentziarik gabeko formarik?

Denok denon aurka jokatzen dugun gizarte eredu honetan, subjektibitate burgesak norbere nahi indibidualak lehenestera garamatza, biolentziaren (izan fisikoa edo ez) forma anitzen bitartez nahi horiek inposatzeko zilegitasuna dugula sinestaraziz. Funtsean, jasaten dugun bizimodu bortitz eta biolento hori gure subjektibitatean islatzen da, hainbat jarrera oldarkor izatera iristen garelarik. Gainera, gainontzekoak objektu edo merkantzia gisa atzematen ditugunez, ez gara kontziente albokoei eragin diezazkiekegun ondorioez. Kapitalismoaren baitan, gaur egun ematen den biolentziaren forma ezberdinen hainbat adibide jar ditzakegu, muturrekoak direlarik bisualenak: bortxaketak, gerrak, torturak, erailketak…

Hortaz, biolentziaz hitz egiten dugunean ezin dugu pentsatu kasu konkretu batzuetaz ari garela, sistematizatuta dagoen fenomeno bati buruz baizik, kapitalismoari zuzenean lotuta agertzen zaiona. Burgesiak langileria bere menpe mantentzeko erabiltzen du biolentzia, gure antolakuntza politikorako gaitasuna murrizteko, alegia. Dena dela, horrek ez du esan nahi burgesiak biolentzia kapitalista soilik martxan jartzen duenik bere eskuetan duen botere politikoa kolokan ikustean, zeharkako mekanismo koertzitiboak ere baliatzen baititu une oro: soldatak jaistea, hezkuntza erreformak, emakume langilearen sexualizazioa areagotzea… Hertzainak taldeak dioen bezala, gerrara ohitu zintezke, baina gerra egon badago: langileriak botere politikoa eskura ez dezan sistematikoki antolatutako gerra. Are gehiago, berezkoak zaizkion mekanismoak ez ezik, langile klasearen barruan biolentzia hori eman dadin hezten gaitu burgesiak, eta beraz, langileriaren baitan ematen diren bortizkeria kasuak ere indarkeria burges horren baitan kokatu behar ditugu: gure arteko gutxiespenak, bortxaketak, jipoiak… Gerra politiko honetan, argia da gure arteko erasoek jokatzen duten papera: batetik, etsaiaren nagusitasuna bermatzea, berau kolpatu ordez, elkar zanpatuz. Errealitate kapitalistaren betikotzea bestetik, langileria subjektu politiko gisa antolatu ez, eta gainera, bere potentzialitate iraultzailea garatzea galaraztea. Hemen kokatu behar ditugu, hain zuzen ere, langile klasearen barruan dauden subjektu debaluatuen kontra sistematikoki antolatutako biolentzia guztia: homosexualen kontrako biolentzia fisiko zein sinboliko guztia, transexualen aurkakoa, beltzak kolpatzen dituena, aniztasun funtzionala dutenen aurkakoa, emakume langileak gutxiesten duena… Edozein kasutan, berezitasunak berezitasun, aipatu kasu guzti hauek, biolentzia kapitalistaren agerpen modura baino ezin daitezke ulertu. Beraz, ondorengo lerroetan emakume langilearen kontrako biolentziaren  espezifidadeei helduko diegu, honakoak isolatzetik urrun, osotasun kapitalistaren baitan ulertzeko ahaleginez. (gehiago…)

“Erradikala izatea arazoaren errora joatea da, orain, gizakiarentzat, erroa gizakia bera da.” – Karl Marx

Azken aldian asko entzun eta irakurri dugu emakumeon ahalduntze pertsonalari buruz, gure gorputzen jabetza konszientea berreskuratzeari buruz, askatasunez erabakitzeari buruz, geure buruak lehentasun bihurtzeari buruz. Emakumeok jasaten ditugun zapalkuntzen aurrean boteretu eta bakoitzaren bizitzaren gaineko agintea hartzeko aski garela aldarrikatu izan da.

Emakume bezala jasaten dugun zapalkuntzari aurre egiteko beharrezkotzat jotzen ditugu aurrez aipatutako horiek, baina guri zalantza asko sortzen dizkigute:  zeri deitzen diogu askatasuna sistema honetan? Nola uztartuko ditugu gure buruak lehentasun bihurtzea eta ingurukoekin ditugun harremanak? Hona hemen guk gaiaren inguruan egindako hausnarketa:

Formazio sozial kapitalistan, hau da, osotasun sozial eta historiko honetan, guztiz konplexua den dominazio forma orokortu batek gidatzen ditu gure bizitzak, egunerokotasuneko zirrikitu guztietara helduz. Honen adibide dira, emakume langileok jasan behar ditugun zapalkuntza forma guztiak lanean, gure ondoko gizonak baino soldata baxuagoa jasotzean; familian, zipayo lanak betetzen dituen senarrarengandik banantzeko aukerarik ez dugunean; lagun artean, parrandan  atera eta gure lagun minaren baboseoa aguantatu behar dugunean… gainontzeko zapalkuntza forma ezberdinekin elkarbizitzen.

Aldi berean, formazio sozial kapitalistaren baitan ekoizpen forma kapitalista da ekoizpen modu hegemonikoa. Ekoizpen forma hau alde batetik, gizakien arteko interdependentzian oinarritua dago, lana sozializatua den momentutik. Honek zera esan nahi du, pertsona bakoitza ez da bere erreprodukzioa aurrera eramateko beharrezkoak dituen materia guztiak ekoizteko gai eta  beharrezkoa du gainontzekoekin loturik egotea. Honek aldiz, arrazoi jakin bati erantzuten dio: lanaren banaketa sozialari. Sistema kapitalistan existitzen diren bi klase sozialen artean ematen den lan banaketa esplotazioan oinarritzen da, hau da, kapitalistek langileek egiten duten lanetik kapitalaren metaketa mugagabea aurrera eramatea lortzen dute. (gehiago…)